بررسی خصوصیات هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمیایی قنات های منطقه بیارجمند

شهر بیارجمند در 106 کیلومتری جنوب شرقی شاهرود واقع شده است. این شهر جزء منطقه حاشیه کویر به حساب می آید و آب و هوای آن گرم و خشک است، به طوری که بارش سالانه آن حدود 111 میلی متر و میانگین دمای آن حدود 5/17 درجه سانتی گراد میباشد. از نظر تقسیمات زمین شناختی، این منطقه جزء پهنه ایران مرکزی محسوب شده و عمده سازندهای این منطقه شامل آهکهای اوربیتولین دار در غرب و جنوب منطقه و رسوبات کواترنری درون دشت بیارجمند میباشد. از آنجائی که آب و هوای بسیار خشک این منطقه اجازه تشکیل رودخانه ای دائمی را نمیدهد، در نتیجه آب مورد نیاز برای مصارف مختلف از آبهای زیرزمینی منطقه تآمین میشود. فعالیت عمده ساکنان این منطقه کشاورزی است که قناتهای موجود در این ناحیه در آبیاری اراضی نقش بسزائی را ایفا میکنند. به منظور بررسی کمی و کیفی آب قناتهای منطقه (شامل قناتهای طاهر آباد، درانی، قنات بزرگ، قلعه بالا، یزدو، دزیان و پر) به مدت یکسال آبی و در هفت نوبت مقادیر دبی، هدایت الکتریکی، دما، ph در محل قنات و کاتیونها و آنیونهای اصلی در آزمایشگاه اندازه گیری شده اند. نتایج به دست آمده نشان دهنده این مطلب است که کیفیت آب قنات های کوهستانی به دلیل مسیر کوتاه و حفر آنها در سازندهای آبدار آهکی بسیار بهتر از قناتهای دشتی منطقه است (میانگین هدایت الکتریکی قناتهای کوهستانی و دشتی به ترتیب 350 و 1037 میکروموهس بر سانتیمتر میباشد) اما، دبی قناتهای دشتی به علت طولانی بودن مسیر تره کار بیشتر از قناتهای کوهستانی است (میانگین دبی قناتهای کوهستانی و دشتی به ترتیب برابر با 3/8 و 6/21 لیتر بر ثانیه است). تغییرات زمانی خصوصیات شیمیائی برای همه قناتها بسیار ناچیز بوده است و تنها میزان دبی در قناتهای کوهستانی تغییرات نسبتاً بالائی را نشان میدهد. علاوه بر این، آلودگی بعضی از قناتهای منطقه نیز اندازه گیری شده است که نتایج بیانگر وجود مقداری آلودگی بیولوژیکی در قناتهای دشتی میباشد که دلیل آن طویل بودن کوره قنات و باز بودن دهانه بعضی از میله چاهها میباشد.